Gözden Kaçırmayın

Yapay Zeka ile İlaç Güvenliği ve Yan Etki Tahmini DönemiYapay Zeka ile İlaç Güvenliği ve Yan Etki Tahmini Dönemi

Dijital Takip Sistemleri İlaç Güvenliğinde Çığır Açıyor


İlaçların üretiminden hastaya ulaşana kadar tüm sürecin izlenebilirliğini sağlayan dijital platformlar, hasta güvenliği alanında devrim yaratıyor. Türkiye'de 2010 yılında hayata geçirilen İlaç Takip Sistemi (İTS) başta olmak üzere, karekod tabanlı sistemler ve blockchain teknolojisi, sahte ilaçların önlenmesi, stok yönetimi ve tedarik zincirinde tam şeffaflık sağlanması açısından kritik rol oynuyor.


İlaç Takip Sistemi'nin Teknik Altyapısı ve Faydaları


T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yönetilen İTS, her ilaç kutusuna özel GTIN (Global Ticaret Öğe Numarası) ve seri numarası atayan karekod/DataMatrix sistemiyle çalışıyor. Sistem, üretim, dağıtım, depolama ve satış aşamalarında anlık bildirimler yaparak 2.5 milyar ilaç biriminin takibini sağlıyor. Bu sistem sayesinde sahte ilaçla mücadelede önemli başarılar elde edilirken, yıllık 1 milyar dolar tasarruf sağlandığı bildiriliyor.


Yenilikçi Teknolojiler ve Gelecek Perspektifi


Dijital ilaçlar olarak adlandırılan ve içilebilir sensörler içeren teknolojiler, mide asidiyle aktive olan minik işlemciler sayesinde ilaç alım zamanı, vücut tepkileri ve yan etkilerin izlenmesine olanak tanıyor. Blockchain teknolojisi ise tedarik zincirindeki her işlemin değiştirilemez kayıtlarla kalıcı olarak kaydedilmesini sağlıyor. IoT ve sensör ağları, soğuk zincir yönetimi için kritik öneme sahip sıcaklık/nem izleme ve konum bazlı gerçek zamanlı takip imkanı sunuyor.


Türkiye'nin Öncü Rolü ve Uluslararası Karşılaştırma


Türkiye, İTS'yi 2010'da hayata geçirerek bu alanda dünyada öncü ülkeler arasında yer aldı. Birçok ülke Türkiye'nin sistemini model almak isterken, sistem sahte ilaç oranlarında önemli düşüş sağladı. ABD'de FDA'nın dijital sağlık pilot programları (TEMPO) ve AB ülkelerindeki benzer takip sistemleri, Türkiye'nin modeline göre daha az kapsamlı uygulamalar olarak öne çıkıyor.


Hasta Güvenliği Üzerine Etkileri ve Gelecek Trendleri


Dijital takip sistemleri, ilaç kaynaklı hatalarda azalma, yan etki takibi ve erken uyarı sistemleri ile tedavi uyumunun artması gibi doğrudan faydalar sağlıyor. Dolaylı etkiler arasında hasta

  • doktor iletişiminin iyileşmesi ve klinik karar destek sistemleri yer alıyor. Gelecekte yapay zeka entegrasyonu, 5G teknolojisi ve hasta merkezli sistemlerin yaygınlaşması bekleniyor.