Dijital teknolojiler, ilaç güvenliği alanında devrim yaratmaya hazırlanıyor. "Dijital İlaç Farmasötik Kriptografi ve Ürün Doğrulama Eğitim Platformu" adı verilen sistem, sahte ve kaçak ilaçların önüne geçmek için kriptografi teknolojilerini kullanıyor. Bu sistem, her bir ilaç kutusunun üretiminden eczane rafına kadar tüm sürecin şeffaf bir şekilde izlenebilmesini ve tüketiciler tarafından doğrulanabilmesini amaçlıyor.
Teknoloji Nasıl İşliyor?
Sistem, ilaç ambalajlarına entegre edilen karekod, QR kod veya blockchain tabanlı dijital kimlikler üzerine kurulu. Her ilaç kutusuna benzersiz bir kriptografik kod atanarak serileştirme sağlanıyor. İzlenebilirlik sayesinde ilacın üretim, dağıtım, depolama ve satış aşamalarının kaydı tutuluyor. Tüketiciler veya eczacılar, basit bir mobil uygulama veya web portalı aracılığıyla ilacın gerçekliğini anında teyit edebiliyor. Sistem ayrıca, IoT sensörleri ile soğuk zincir takibi ve yapay zeka ile anormal tedarik zinciri hareketlerinin tespitini de mümkün kılıyor.
Türkiye'deki Mevcut Durum ve Eğitim Platformu
Türkiye'de, T.C. Sağlık Bakanlığı'nın karekod tabanlı ulusal İlaç Takip Sistemi (İTS) halen aktif olarak kullanılıyor. 2025 itibarıyla stok eşitleme ve mobil doğrulama özelliklerinin genişletildiği sistem, bu yeni dijital platform için sağlam bir altyapı oluşturuyor. Zirai ilaçlarda uygulanan B
- Reçete Sistemi de benzer bir model sunuyor. Önerilen platform, bu sistemleri daha da geliştirerek hasta ve sağlık çalışanlarına yönelik kapsamlı eğitim modülleri içeriyor. Bu eğitimlerde kriptografi temelleri, ürün doğrulama pratikleri, mevzuat eğitimi ve sahte ilaç vaka çalışmaları yer alıyor.
Karşılaşılan Zorluklar ve Gelecek Planları
Sistemin önündeki en büyük engeller, düşük dijital okuryazarlık, kırsal bölgelerdeki internet altyapısı eksikliği ve sahte karekod üretimi riski olarak öne çıkıyor. Bu zorluklara karşı SMS tabanlı basit doğrulama, eczacı eğitimleri ve yapay zeka destekli sahte kod tespiti gibi çözümler geliştiriliyor. Gelecek perspektifinde ise Türkiye'de ulusal bir kriptografi protokolü (KİG) geliştirilmesi, sensörlü "dijital hap" teknolojileri ile entegrasyon ve Avrupa İlaç Güvenlik Kurumu standartlarına uyum sağlanması hedefleniyor. Bu dijital dönüşüm, hastaların güvenilir ilaca ulaşım hakkını korumayı amaçlıyor.
Yorumlar
Yorum Yap